Margriet de Moor Boeken

Hertog van Egypte is een roman over de liefde tussen een aan huis en erf gebonden vrouw en een zigeuner die Europa als vaderland heeft. In het verhaal klinkt steeds een stem. Vaak is dat die van hem, Joseph Plato, die ook wanneer hij maandenlang van huis is het oor van zijn vrouw weet te bereiken en haar als het ware vertelt waar ze nou zo verliefd op is. Verhalen roepen verhalen op. In van stem tot stem doorgegeven taferelen wordt trots, ironisch, melancholiek of ronduit boosaardig niet alleen de geschiedenis van deze ene Nederlandse zigeuner verteld, maar tevens de tragedie van een aantal andere mannen, vrouwen en kinderen die zich in onze zo beschaafde, verlichte cultuur niet zonder meer thuisvoelen.

Als een getrouwde man een agenda van een vrouw vindt met daarin zijn naam, leidt dat tot overspelige fantasieën.

Zaterdag 31 januari 1953: het historische begin van een wonderbaarlijk verhaal, de vooravond van de Watersnoodramp. Lidy neemt een kleine verplichting over van haar zuster Armanda en reist daarvoor naar Zierikzee. In een verbluffende samenloop van uitzonderlijke meteorologische omstandigheden zal Armanda het hele leven van Lidy overnemen. Zo ontvouwen zich twee levens: een dat zich afspeelt in 36 uur, een ander dat 75 jaar beslaat – volkomen tweestemmig, in volmaakte harmonie.

Het is maandagochtend. Een oogarts vindt de vrouw met wie hij een buitenechtelijke affaire beleefde liggend op de grond, in een rooddoorweekt, kanten hemd. Ze is door messteken om het leven gebracht. Drie jaar eerder. Een man ontdekt dat zijn vrouw zonder een woord het huis heeft verlaten. Ze blijft jaren weg. Bij terugkomst weigert ze ook maar iets over haar avonturen te vertellen. Een bus-, trein-, boot- en vliegreis. Een vrouw gaat terug naar de plekken die haar leven kleurden. Het is vrijdagochtend. Een autistische jongen verheugt zich op een begrafenis. De overledene zette hem op het spoor van wat zijn leven zou beheersen: de sterren. Eerst grijs dan wit dan blauw is een meeslepend vierluik, dat zijn geheimen pas geleidelijk prijsgeeft. Een klassieke roman over de onkenbaarheid van de ander en de grillen van het lot.

Margriet de Moor heeft haar roman opgebouwd rond de Kreutzersonate van de Tjechische componist Leos Janáĉek, die zijn strijkkwartet baseerde op de gelijknamige novelle van Leo Tolstoi. In dat verhaal spelen een man en een vrouw de sonate die Ludwig van Beethoven componeerde voor de Franse violist en componist Rudolphe Kreutzer. Beiden worden al spelend verliefd op elkaar, wat de echtgenoot zozeer vergiftigd met jaloezie dat hij zijn vrouw vermoordt. Dat is in grote lijnen ook het verhaal dat De Moor vertelt. Hoofdpersoon is Marius van Vlooten, een blinde muziekcriticus die sinds een fatale jeugdliefde nooit meer verliefd is geweest. Per vliegtuig onderweg naar een masterclass in Bordeaux ontmoet hij de jonge musicoloog – de verteller van het verhaal – die hem voorstelt aan de violiste Suzanna Flier. Wanneer de criticus haar vervolgens de eerste vioolpartij hoort spelen uit Janáĉeks Kreutzersonate raakt hij in vervoering en wordt verliefd op haar. De violiste beantwoordt zijn liefde, ze trouwen en zijn lange tijd gelukkig met elkaar. Dat verandert wanneer Van Vlooten zich inbeeldt dat Suzanne een verhouding heeft met de altviolist van het kwartet. De criticus wordt zo jaloers dat hij een poging onderneemt om haar te vermoorden.