Deze Mexicaanse schrijver wordt beschouwd als de grote initiator van de Amerikaanse roman. Zijn literaire werk, dat zijn kritische houding weerspiegelt, omvat verhalende proza waarin hij schrijnende maatschappelijke kwesties van zijn tijd behandelde. Met zijn polemische stijl verzette hij zich herhaaldelijk tegen de gevestigde orde. Hij richtte in 1812 de liberale krant El Pensador Mexicano op, waarvan hij de titel later als pseudoniem overnam. Zijn autobiografische werk wordt beschouwd als een vroege kiem van de Mexicaanse romantiek.
El Periquillo Sarniento es la primera novela de toda Hispanoamérica. Fue escrita en México por José Joaquín Fernández de Lizardi en 1816. El libro muestra una marcada influencia neoclásica y pretensiones moralizantes. Cuenta la vida de un anciano que ante la cercanía de la muerte escribe un texto biográfico con consejos para sus hijos. Allí, entre otras cosas relata su experiencia con la iglesia mexicana y su salida de un convento franciscano donde estuvo recluido algunos meses.