Rafał Wojaczek was een Poolse dichter en schrijver, geassocieerd met de 'poète maudit'-traditie. Zijn werk duikt in thema's als leven en dood, met een obsessie voor lichamelijkheid en vrouwelijkheid. Door zijn korte maar intense carrière ving hij de desillusie van een jongere generatie, gevangen in een leugenachtig politiek systeem. Wojaczeks provocerende stijl, inclusief zijn openhartige weergave van alcoholisme en maatschappelijk verval, liet een significante indruk achter in de Poolse literatuur.
Unikatowa publikacja, która jako pierwsze tego typu wydawnictwo gromadzi niemal całą korespondencję listowną prowadzoną przez poetę od lat młodzieńczych aż do momentu jego tragicznej śmierci. Redaktorem tomu jest prof. Stanisław Bereś – historyk literatury, medioznawca, krytyk literacki, autor m.in. biografii poety. W książce znajdą się listy poety pisane do rodziny (matki czy ojca), jak i korespondencja z partnerkami życiowymi, literatami czy wydawcami.
Do práce na stávajícím reprezentativním knižním výboru z Wojaczkovy poezie, jehož editorem je básník Norbert Holub, se zapojilo celkem třináct překladatelů a překladatelek: mimo již zmíněná jména J. A. Pitínského, N. Holuba a V. Buriana to jsou dále Jan Faber, Soňa Filipová, Viola Fischerová, Janusz Klimsza, Jakub Kostelník, Radek Malý, Soňa Pokorná, Vít Slíva, Bogdan Trojak a Miroslav Zelinský. Kniha obsahuje průřez celou Wojaczkovou básnickou tvorbou, od jeho knižního debutu Sezóna (1969), který měl velký ohlas u čtenářů i kritiky, následující sbírky Jiná pohádka (1970) až po posmrtně vydané, k vydání básníkem samotným připravené knihy Který nebyl (1972) a Nedokončená křížová výprava (1972). Zařazeny byly rovněž básně z konvolutu textů Zbytek krve (1999), obsahující především poezii z pozůstalosti. Součástí výboru je také obrazový doprovod a studie o Wojaczkově tvorbě.
Kniha je reprezentatívnym výberom básní z celej Wojaczkovej tvorby. Nachádzajú sa v nej básne zo všetkých piatich básnických zbierok. V poslednej časti Na smiech a výsmech Boha sú verše z básnikovej pozostalosti, buď pripravované na vydanie samotným autorom, alebo odsunuté cenzúrou z predošlých zbierok.
Poeta przeklęty, skandalista, świętokradca - mówiono o Wojaczku - do tego fenomen i geniusz. Przez historyków literatury porównywany do Baudelaire'a i Rimbauda - od lat zachwyca kolejne pokolenia czytelników. 'Sanatorium' potwierdza jego mroczną legendę i wartość pisarstwa. Wydanie oparte zostało na oryginalnym maszynopisie autora z uwzględnieniem odnalezionych ostatnio fragmentów.
Prawdziwość, bohaterskość i życie (zawarte w tytule tomu) to pojęcia, z którymi Rafał Wojaczek nieustannie się wadził. Nieskruszona miłość ojczyzny, uprawiana w codziennym doświadczeniu, z dala od inteligenckiej ironii pokolenia Nowej Fali, do której poeta należał jedynie rocznikowo, nigdy tożsamościowo - oto rozpisywane w tym zbiorze bohaterstwo. Życie - spętane lękami i obsesjami, zaciskające się w pętlę mowy wiązanej - domknięte puentą zbyt szybko, w pół słowa. Wreszcie prawda, którą okazuje się ostatecznie sama poezja - poezja Wojaczka, który do dziś nie ma sobie równych wśród naśladowców i wiernych sukcesorów.
* * * ich lebe ohne die Sterne zu sehen ich rede ohne die Worte zu verstehen ich warte ohne die Tage zu zählen bis jemand diese Mauer durchbricht Der polnische Gedichte der Avantgarde in einer ersten Übersetzung