Fik Meijer Volgorde van de boeken

Op 8 november 63 v.Chr. sprak Cicero in de senaat van Rome de beroemde woorden: ‘Hoe lang nog, Catilina, zul je misbruik maken van ons geduld?’ Catilina wilde volgens Cicero na een leven vol misdaden en twee mislukte campagnes voor het consulaat een coup plegen. De historicus Sallustius schreef later eveneens zeer negatief over de ‘samenzwering van Catilina’. Het doel was bereikt: Catilina was het zwarte schaap.Catilina bleef na de oudheid model staan voor criminaliteit. Talloze voorbeelden uit Italië, de Nederlanden en Frankrijk illustreren dat. Slechts zelden kreeg hij een positieve pers, eigenlijk alleen in tijden van sociale onrust. Ook in de Verenigde Staten is Catilina als het toppunt van slechtheid opgevoerd. De Founding Fathers, grote kenners van de klassieken en bewonderaars van Cicero, waren zeer negatief over hem. Sommigen vergeleken politieke tegenstanders met Catilina. Dat doet men daar nog steeds, alleen met veel minder kennis van zaken. Zo werd Obama door republikein Ted Cruz weggezet als een Catilina en de controversiële Donald Trump eveneens, zij het op heel andere gronden. In onze Tweede Kamer meende Thierry Baudet Cicero’s beroemde openingszin ‘Hoe lang nog…’ te moeten verminken om het heersende partijkartel ‘als een Catilina’ af te serveren. Wat is de waarde van deze veelal oppervlakkige vergelijkingen? Fik Meijer geeft antwoord.

Het jaar 30, ongeveer. Jezus van Nazaret zwerft door Galilea. Hij predikt zijn boodschap van het naderend koninkrijk van God. In een verdeelde samenleving, verscheurd door conflicten tussen Joden en Romeinen en tussen Joden onderling, spreekt dat veel mensen aan – maar velen ook niet. Wie was hij? In de evangeliën lezen we het een en ander over zijn optreden, maar weinig over de wereld waarin hij leefde. Wie daar wel over schreef was Flavius Josephus, een Joodse geschiedschrijver die enkele jaren na de kruisdood van Jezus in Jeruzalem werd geboren en uiteindelijk in Rome terechtkwam. Hij wordt wel de vijfde evangelist genoemd. Josephus maakt het mogelijk Jezus te vergelijken met andere profeten, messiassen, zelfverklaarde koningen en wonderdoeners. Want Jezus was niet de enige. Fik Meijer vertelt in zijn nieuwe grote boek over het waarheidsgehalte van de geboorteverhalen van Jezus, de rol van Maria van Magdala, de betekenis van exorcisme, het geweld in Getsemane, de kruisdood als ultieme straf en Jezus’ opstanding uit de dood. Bijbelse personen uit Jezus’ omgeving krijgen in dit boek een nieuw gezicht: Johannes de Doper, Pontius Pilatus, Barabbas, Judas Iskariot en Jezus’ broer Jakobus. Zo komt de historische Jezus tot leven.

In 330 stichtte keizer Constantijn een nieuwe stad: Constantinopel. Al snel werd die stad `het nieuwe Rome genoemd. Vaak wordt beweerd dat het oude Rome vervolgens verviel en dat Constantinopel direct zijn plaats innam. Maar dat ging geleidelijk. In Twee steden legt Fik Meijer beide steden naast elkaar. In Rome lieten de keizers het afweten en bezochten de stad niet meer; pausen sprongen in dat machtsvacuüm. Visigoten en Vandalen plunderden de stad. Het aantal inwoners liep terug. Tegelijkertijd werd de stad omgevormd tot het centrum van de christelijke wereld. In de hoofdstukken over Constantinopel vertelt Meijer over de voorgeschiedenis en inrichting van de nieuwe stad. Over het Nika-oproer, dat in 532 bijna de hele stad in de as legde, en over de wederopbouw, met de Hagia Sophia als pronkstuk. En dan zijn er de pogingen om het Romeinse rijk in oude luister te herstellen en de desastreuze gevolgen van de pest. Het boek eindigt in het begin van de zevende eeuw, als de mediterrane wereld mede door de opkomst van de Arabieren een ander aanzicht krijgt.