Marcyński Krzysztof Boeken

Ewangelia i media: sojusz czy rywalizacja? Takie oto pytanie stawia autor książki Komunikacja religijna w McLuhana wizji. Media są godnym zachwytu darem Boga, ale nie są najważniejszym kanałem przekazu Ewangelii. Najważniejszym medium przekazu Ewangelii jest konkretny, żywy człowiek, który uwierzył całym sobą w Jezusa i Jezusowi. To człowiek jest przedłużeniem Ewangelii w przestrzeni i w czasie, tak jak media są przedłużeniem człowieka. I zgodnie z myślą McLuhana: to człowiek jest wiadomością Ewangelii. Media posiadają potężną siłę oddziaływania, przesyłania i zarządzania informacjami. Dają też możliwość korzystania z nich w drodze oraz łączenia ludzi na odległość. Można dzięki nim transmitować wydarzenia na żywo. Miniaturyzacja i mobilność mediów bardzo ułatwiają ludzkie funkcjonowanie, życie, pracę i wypoczynek. Media nie wniosły jednak wielkiej rewolucji w przekaz Ewangelii, to raczej Ewangelia wniosła i wciąż wnosi rewolucję w media i w nasz świat. Media, które tylko informują o Ewangelii, w istocie zamykają ją w bitach, światłowodach i w satelitach, a Ewangelia jest Osobą i Życiem. I dlatego Ewangelia rozrywa bukłaki mediów, bo nie jest jedną z informacji, ale ciągle nowym winem życia i nie da się jej ograniczyć żadnym medium. Chodzi o to, żeby w codziennym życiu nie pomylić mocy Ewangelii z potęgą mediów, to w końcu Ewangelia daje moc tym, którzy ją przyjęli. O ile jednak media pomagają tej wyjątkowej Informacji stawać się życiem w konkretnym człowieku, które komunikuje Jezusa i Jego miłość, o tyle można i trzeba je wykorzystać. Stają się wówczas ścianą, która nie tyle dzieli, co łączy więźniów w celi. Tylko w tym znaczeniu mają one swoje miejsce w komunikacji religijnej. Tylko pod tym warunkiem trzeba je wykorzystać ze wszystkich sił. Jeśli pomagają Ewangelii przechodzić z poziomu informacji na poziom życia, to wówczas ten alians Ewangelii i mediów jest dobry, a nawet bardzo dobry.

Papież Franciszek od początku swojego pontyfikatu wzbudza zainteresowanie medi�w i sympatię opinii publicznej. Udało mu się w ciągu kilku miesięcy dokonać rzeczy niebywałej, został Człowiekiem roku 2013 tygodnika TIME i miesięcznika środowiska LGBT The Advocate. Został też okrzyknięty 'kr�lem internetu', gdyż liczba wynik�w hasła 'papież Franciszek' przewyższyła liczbę 'kliknięć' i wpis�w w wyszukiwarkach nie tylko jego poprzednik�w, ale r�wnież światowych przyw�dc�w (w tym Obamy i Putina). Twitty papieża śledzi i komentuje kilkanaście milion�w internaut�w, a internet pełen jest 'mem�w' z Franciszkiem, i w przeważającej większości są one wyrazem sympatii do niego. Wszystkie te zjawiska można uznać za fenomen popularności nowego papieża i sukces wizerunkowy. Na sukces ten złożyło się kilka czynnik�w: gesty typowo wizerunkowe (np. stare buty), łatwość w nawiązywaniu bezpośrednich kontakt�w ('selfie' z papieżem), wykorzystanie możliwości sieci i aktywność w niej, ale przede wszystkim jego wypowiedzi. To zainteresowanie papieżem ze strony r�żnych środowisk, zwłaszcza tych pozostających na obrzeżach Kościoła lub poza nim, spowodował 'język Franciszka', czyli to jak, a przede wszystkim, co m�wi. Odpowiadając na to zainteresowanie, wydaliśmy publikację zawierającą zbi�r wypowiedzi papieża Franciszka wygłaszanych lub publikowanych przy r�żnych okazjach. Dzięki nim można poddać analizie 'język Franciszka', w tym te elementy, kt�re powodują, że w mediach świeckich pisze się, iż zmienił on 'język Kościoła'. Nie mniej ważne jest badanie, czy i ewentualne w jaki spos�b i na ile zmiana języka wypowiedzi papieża przekłada się na zmianę nauczania Kościoła. Innymi słowy: czy wypowiedzi papieża Franciszka to zmiana doktryny (lub choćby jej zapowiedź), czy też doktryna pozostaje niezmienna, ale zmienia się spos�b komunikowania się Kościoła ze światem? Dla wielu ludzi, zwłaszcza tych, kt�rzy od Kościoła odeszli, nie widząc w nim miejsca dla siebie, są to pytania kluczowe. To ci drudzy, słysząc o 'Kościele wyruszającym w drogę', potrzebie prac nad 'teologią kobiety', 'docieraniu do peryferii', konieczności 'dialogu ze wsp�łczesnymi mężczyznami i kobietami', sprzeciwie wobec 'ekonomii wykluczenia i nier�wności społecznej, kt�ra zabija', tak pozytywnie oceniają Franciszka. I to z nimi właśnie udało się papieżowi nawiązać dialog, dzięki realizacji w praktyce komunikacyjnej 'kulturze spotkania', kt�rej poświęcił swoje pierwsze orędzie na Światowy Dzień Środk�w Społecznego Przekazu. Sądzimy, że publikacja spotka się z zainteresowaniem teolog�w, medioznawc�w i wszystkich zainteresowanych nauczaniem papieża Franciszka oraz wsp�łczesną doktryną medialną Kościoła katolickiego.