Płaczę z tymi, którzy nie płaczą

Meer over het boek

W Kielcach polski antysemityzm ujawnił się z pełną siłą. W tym mieście pogrom miał miejsce po Holokauście. Kielce są jak kapsułka zawierająca potworny jad, kt�ry zatruwa relacje żydowsko-polskie, tworząc barierę uniemożliwiającą powr�t do normalności i wsp�lną przyszłość. To właśnie tam, w tym strasznym miejscu, mieliśmy zaszczyt spędzić szabas w towarzystwie polskich katolik�w, kt�rzy poświęcili życie pamiętaniu i sprawianiu, by inni pamiętali, potępianiu morderstwa i nienawiści, uzdrawianiu ran. Przez wiele lat pozostanie w mojej pamięci postać człowieka niewielkiej postury, kt�ry podjął się dokonania zmiany - Pana Bogdana Białka (niespokrewniony z Chaimem Nachmanem i bez żydowskich korzeni, o kt�rych bym wiedział). To skromny człowiek, prawie niewidzialny, kt�ry przeobraził Kielce w centralny punkt pamięci i skruchy. A kiedy nadzieje, kt�re ni�sł w sercu, ziściły się, przerastając jego najśmielsze marzenia, i w sprofanowanej i spustoszonej synagodze kieleckiej ponownie rozległa się żydowska modlitwa - dziesiątki Żyd�w i chrześcijan stworzyły jedną świętą wsp�lnotę w czasie tego szabasu - nie m�gł dłużej powstrzymywać łez. rabin prof. Yehoyada Amir, ICCI Insights & Information, 5 listopada 2009 Zgłębienie tajemnicy tego okrucieństwa i naprawianie nieskończonej krzywdy, kt�ra została wyrządzona Żydom, to krzyż, kt�ry Bogdan niesie przez znaczną część swojego życia. [...] Mogę sobie wyobrazić, że po tym pogromie Polakom było jeszcze trudniej uciec od wspomnienia Holokaustu. Może dlatego, że nie można już było całą winą obciążyć Niemc�w. Na poziomie narodowym zadziałał najpotężniejszy mechanizm obronny, czyli wyparcie i zaprzeczenie. I tak na przykład młody wykształcony Polak, z kt�rym rozmawiałem, nie miał pojęcia o pogromie z 1946 roku. Bogdanowi Białkowi i ludziom takim jak on nie pozostało nic innego, jak zachować tę trudną pamięć, nie pozwalając jednak, aby ich zmiażdżyła. Dla tych, kt�rzy żyją. Zmarli nie muszą już pamiętać. Gdy modlimy się za nich, robimy to raczej dla siebie niż dla nich. Musimy pamiętać to, co chętnie szybko zapominamy, po to, by przeciwstawić się selektywnej pamięci i tragedii zupełnej amnezji. Nie może być to jednak pamięć sentymentalna. Pamięć musi czemuś służyć. Ma nam pom�c, by nie powt�rzyło się tamto zło - a ciągłe bezczeszczenie cmentarzy żydowskich i graffiti o treści antysemickiej dowodzą, że wirus antysemityzmu wciąż żyje. Wreszcie pamięć ma oczyścić samą religię, gdyż to ona nierzadko dostarczała uzasadnienia i powod�w do tych bestialstw. o. Lawrence Freeman OSB, The Tablet, nr 10/2012