Monika Pasiecznik Boeken

Kiedy myślimy dziś o operze, niejako samoczynnie narzuca się kontekst „po…” – po kryzysie tradycyjnej muzyki, po ogłoszonym wszem i wobec zmierzchu gatunku, ale też po burzliwych latach awangardy i kontestacji, po postmodernizmie. Czy można w ogóle jeszcze mówić o operze jako żywej sztuce? Mamy na to pozytywną odpowiedź, propozycję pewnego spojrzenia – otóż istnieje życie poza kanonem tradycji. Jednocześnie potwierdzamy, że „zmierzch” opery istniał, bo czy da się dziś nadal pisać konwencjonalne spektakle z muzyką, oparte na prostych historyjkach, z motywami i tematami przypisanymi do postaci? Ta książka to nasz gest performatywny, skreślający tę przebrzmiałą tradycję. Coś się skończyło i mamy coś nowego. Nie ma przecież zmierzchu, po którym nie przychodzi kiedyś świt…

Koncert jako przestrzeń prezentacji dzieł muzycznych i sztuki wykonawczej na wzór wystaw muzealnych pozostaje jednym z najważniejszych kanałów rozpowszechniania, odbioru i kanonizacji nowej muzyki. Liczne w ostatnich latach eksperymenty z formą koncertu pokazują jednak, że ten wywodzący się z XIX wieku model muzycznej kreacji i recepcji nie satysfakcjonuje wielu artystów i odbiorców. Analizując wybrane projekty kuratorskie, autorka pracy bada, jak współcześni twórcy – muzycy, kompozytorzy, kuratorzy – zmieniają nie tylko formę koncertu, ale przede wszystkim jego funkcję: z miejsca prezentacji (arcy)dzieł i (re)produkcji kanonu w miejsce tworzenia krytycznej wiedzy i nowego doświadczenia.