Bosak Czesław Boeken

Leksykon wszystkich osób i postaci, występujących w Biblii zarówno Starym jak i Nowym Testamencie. Osoby, w formie leksykonu omówione zostały bardzo gruntownie. Hasła zawierają pochodzenie imion, etymologie, symbolikę oraz znaczenie tych osób na kartach Biblii. Leksykon stanowi wielką pomoc w czytaniu Pisma Świętego, objaśnia bowiem wszystkie postaci, o których czytamy, zarówno konkretne osoby, jak i nazwy zbiorowe oraz imiona symboliczne. O bogactwie treści tego leksykonu świadczą prawie cztery tysiące haseł, które nie tylko opisują daną postać, ale również informują o miejscu występowania jej w tekście biblijnym. Autor tego leksykonu problematyką postaci biblijnych zajmuje się od dawna i publikował już pozycje dotyczące tego tematu. Podstawową z nich było dziewięciotomowe wydanie, ukazujące się w ciągu dwunastu lat, stanowiące doskonałą pomoc dla specjalistów. Wydanie prezentowane obecnie przeznaczone zostało dla zwykłych czytelników, którym dostarcza solidnej wiedzy, ale w rozsądnych dawkach, pomagających w lekturze, a nie obciążających balastem informacji, która nie każdemu jest potrzebna. ks. prof. Tomasz Jelonek

Biblia nie jest jedną książką, ale całą biblioteką, która pomimo zasadniczego skupienia się na kwestiach teologicznych ukazuje nam również realia historyczne, kulturowe, ekonomiczne, społeczne czy przyrodnicze właściwe dla czasu powstania poszczególnych ksiąg. Na jej kartach natrafiamy także na liczne nazwy miejsc biblijnych. Kryją się pod nimi m.in. góry i wzgórza, źródła i rzeki, żyzne doliny i niegościnne pustynie, kraje, krainy oraz wpisane w biblijny krajobraz większe lub mniejsze ludzkie osady – starożytne metropolie, gwarne miasta, warowne twierdze, wsie i przysiółki. Większość z nich przywoływana jest w kontekście wydarzeń rozgrywających się na terytorium położonym na przejściu pomiędzy Afryką i Azją, pomiędzy wybrzeżem Morza Śródziemnego a pustyniami Półwyspu Arabskiego, które powszechnie przyjęło się nazywać Ziemią Świętą. Jednak sceną dla biblijnej historii zbawienia obok wspomnianego terenu były także inne krainy i kraje, np. Egipt (por. Rdz 45, 9-10), imperia powstające w dorzeczu Tygrysu i Eufratu (por. Ps 137, 1), a także odległe i tajemniczo dla nas brzmiące nazwy miast i obszarów, z którymi utrzymywano kontakty handlowe tj. Ofir, Tarszisz lub Kue (por. 1 Krl 10, 11.22.29). Stąd też bierze się biblijna wielość wzmianek o różnych miejscach, a znaczenie ich nazw oraz dokładna lokalizacja nie zawsze są w pełni możliwe do określenia i niejednokrotnie pozostają w sferze przypuszczeń. Nierzadko terminy te oznaczają jednocześnie miejsce i osobę, jak np. w przypadku Dan – miasta na północy Izraela (Joz 19, 47; Sdz 20, 1) oraz imienia jednego z synów patriarchy Jakuba (Rdz 30, 6; 49, 16-17). Co więcej, niektóre z tych miejsc miały w poszczególnych okresach historycznych różne nazwy, jak np. Akko, miasto przydzielone pokoleniu Asera (Sdz 1, 31), które w późniejszym czasie nosi nazwę Ptolemaida (por 1 Mch 10, 1; Dz 21, 7), a obecnie jest to Akka.W związku z powyższym trafiający do rąk Czytelnika Leksykon wszystkich miejsc biblijnych autorstwa Piusa Czesława Bosaka to bardzo interesująca i niezwykle pomocna pozycja o miejscach, z którymi – dzięki Biblii – od ponad dwóch tysięcy lat zapoznają się kolejne już pokolenia. Uszeregowane w porządku alfabetycznym hasła pozwalają nie tylko zlokalizować, ale także odtworzyć i lepiej zrozumieć wydarzenia opisane w poszczególnych księgach Pisma Świętego.dr inż. Anna Maria Wajda (biblistka)

Chociaż wiem, że nieba nie ma w niebie bo spadło na ziemię po to, żeby ziemia mogła podskoczyć wysoko. Chociaż wiem, że niebo chodzi za mną wszędzie, a święci nie drętwieją przytwierdzeni do gwiazd, nie drzemią w mszale; jeżdżą autobusami i metrem, pracują w pocie czoła, nie dosypiają i nie dojedzą. Chociaż wiem, że Pan Jezus po śmierci krzyżowej i zmartwychwstaniu wcale nie poszedł na rentę. Z tego wielkiego ukochania człowieka za ludźmi wciąż biega na skrzydłach Ducha. Bawi się w Odkrytego z małym dzieckiem, z cierpieniem, z poetą. (...) Ja to wszystko wiem dobrze, a jednak mówiąc z Tobą Boże, oko od ziemi odrywam i zawieszam w przestrzeni bezsłownej, bezkresnej, jak Ty. Dorota Sosnowska z tomiku wierszy Szept z doliny

Słownik wszystkich miejsc biblijnych ks. Bosaka stanowi publikację encyklopedyczną od dawna wyczekiwaną przez wszystkich, którym bliskie jest przesłanie Pisma świętego. Znajdujemy tu przedstawione w sposób jasny i przystępny podstawowe dane dotyczące topografii i onomastyki biblijnej. Autor opiera się nie tylko na tekście Pisma świętego, ale na najnowszych osiągnięciach z zakresu badań historycznych, archeologii i lingwistyki. Pozwala nam to spojrzeć na miasta, rzeki, wzgórza, budowle i inne miejsca pojawiające się choćby jednokrotnie na kartach Biblii z perspektywy naukowej i krytycznej. Jeśli dane miejsce nie zostało zlokalizowane lub nie znamy etymologii danej nazwy, wówczas Autor rzetelnie to przyznaje oraz odwołuje się do hipotez.Z drugiej jednak strony ks. Bosak nie ogranicza się do suchych danych zawartych w tekście biblijnym, lecz odwołuje się również do szerszego kontekstu humanistycznego, przywołując odniesienia symboliczne danego miejsca bądź jego obecność w kulturze i literaturze pozabiblijnej.Słownik stanowi niezastąpioną pomoc nie tylko dla uczonych zajmujących się profesjonalnie tekstem natchnionym, ale również dla humanistów, duszpasterzy, nauczycieli i wszystkich, którym nie wystarcza proste i literalne czytanie Biblii, lecz dążą do tego, by była księgą osadzoną w realiach historyczno-geograficznych.W swoim dziele ks. Bosak zmierzył się ze skomplikowanymi problemami, jak na przykład różne brzmienia niektórych nazw w językach Biblii oraz w tłumaczeniach starożytnych i współczesnych, czy też z kwestią różnic dotyczących lokalizacji. Dzięki jego żmudnej pracy powstał słownik, który dostarcza polskiemu czytelnikowi precyzyjnej i wiarygodnej wiedzy z zakresu topografii i onomastyki biblijnej. Ponadto przytoczenie w pełnym brzmieniu fragmentów Pisma świętego, w których występuje dana nazwa, uwalnia czytelnika od konieczności wertowania tekstu biblijnego i znacznie ułatwia pozyskiwanie wiedzy zawartej w Słowniku.ks. prof. dr hab. Krzysztof BardskiKierownik Katedry Hermeneutyki BiblijnejWydział Teologiczny Uniwersytetu kard. S. Wyszyńskiego w Warszawie

Zwierzęta w swojej r�żnorodności stale nas fascynują i stanowią swoistą tajemnicę. Często postrzegamy je przez pryzmat własnych uwarunkowań, umiejętności, ograniczeń czy światopoglądu, chociaż nauki przyrodnicze i rolnicze nieustannie dostarczają nam mn�stwa informacji na ich temat. Tłumaczą nam szereg zwierzęcych zachowań i przystosowań do życia w określonych środowiskach, a także przybliżają i uwrażliwiają nas na świat żywych stworzeń, kt�rego język niejednokrotnie przestaliśmy rozumieć. Archeozoologia z kolei podejmuje liczne pr�by opisania kontakt�w człowieka ze zwierzętami na przestrzeni tysiącleci i stuleci, a tym samym przyczynia się do poszerzenia naszej wiedzy o kulturze, gospodarce i życiu codziennym ludzi w dawnych czasach, także biblijnych.Na podstawie lektury Pisma Świętego zauważyć można, że autorzy natchnieni odwołują się do konkretnych gatunk�w zwierząt, posiadają pewną znajomość ich wyglądu i zachowania, a także zakładają, że mają ją r�wnież odbiorcy ich tekst�w. Dotyczy to zar�wno zwierząt dzikich, jak i udomowionych. W związku z tym trafiający do rąk Czytelnika Leksykon wszystkich zwierząt biblijnych autorstwa Piusa Czesława Bosaka, nie tylko uświadamia nam, jak bogaty jest świat fauny biblijnej, ale także pokazuje, że jej zoologiczna charakterystyka jest bardzo ważna dla właściwego odczytania zamysłu autor�w natchnionych, wzmiankujących o danym gatunku.To idealna lektura nie tylko dla os�b czytających Biblię, ale także dla wszystkich ciekawych otaczającego nas świata, gdzie spotkać możemy zwierzęcych arystokrat�w, zabieganych pracusi�w, mistrz�w kamuflażu, walecznych obrońc�w swych terytori�w, przebiegłych oszust�w, podstępnych drapieżc�w, ale także gatunki, na kt�re na co dzień nie zwraca się uwagi, bo żyją gdzieś daleko lub zbyt blisko, żeby się nimi zachwycić.dr inż. Anna Maria Wajda (biblistka)�

Święty Paweł był, jest i będzie najwspanialszym mistrzem dla chrześcijan, zwłaszcza dla tych, których Bóg powołał do misji apostolskiej wśród pogan, których w naszym świecie jest coraz więcej. Od niego można się uczyć, jak żyć i nie żyć, aby Stwórcy się podobać, jaką drogą iść albo nie iść do Źródła i wiecznych pastwisk, utraconego raju, do apokalipsy już teraz i tutaj, a nie dopiero kiedyś. Został powołany do głoszenia Ewangelii Bożej, do szerzenia orędzia łaski Bożej, która w Chrystusie jedna człowieka z Bogiem, z samym sobą i z innymi. Choć żył przed dwoma tysiącami lat może być mistrzem każdego czasu, także naszego. Uważał siebie za apostoła narodów i nim był duszą i ciałem, bez reszty, głęboko przekonany, że to Bóg go powołał, wybrał i posłał. I to przekonanie oraz troskę o to, aby imię Jezusa znane było wszystkim ludziom przypieczętował męczeńską śmiercią. Temu przewspaniałemu Apostołowi, jego życiu i działalności oraz jego światu jest poświęcona niniejsza praca. Każdy człowiek ma swój świat. Zwiększa się on z jego wiekiem. Począwszy od tego małego w łonie matki po ten nieskończony po przekroczeniu bram wieczności. Jest świat wewnętrzny i zewnętrzny. To przede wszystkim ludzie, z którymi i wśród których on żyje, których spotyka, których kocha lub którzy go kochają albo nienawidzą. To także miejsca, w których był lub pragnął być, wsie i miasta, góry i doliny, wyspy, kraje, kontynenty najogólniej mówiąc żywy lub nieożywiony świat, w którym człowiek został zanurzony lub w który świadomie albo przypadkowo wchodzi. Nieskończona jest lista elementów tego geograficznopolitycznoreligijnego świata człowieka, w którym się rodzi, wzrasta, żyje i pracuje, raduje się i cierpi, i umiera. Także objawienie Boga ma wymiary geograficzne i topograficzne.

Prorocy Starego Testamentu Leksykon autorstwa Piusa Czesława Bosaka to fachowy i wyczerpujący przewodnik po życiu i działalności wszystkich proroków występujących na kartach Starego Testamentu. Na tle biblijnej historii zbawienia to właśnie prorocy stanowią kluczowy i najbardziej charakterystyczny fenomen, bez którego nie sposób zrozumieć istoty Bożego Objawienia. Religie wywodzące się z Biblii judaizm, chrześcijaństwo i islam mogą wręcz nosić miano religii proroczych. Kwestią wciąż otwartą w badaniach biblijnych jest klucz, w jakim należy systematycznie i całościowo ujmować naukę o prorokach. Najczęściej proponuje się kryterium chronologiczne, zakładające ułożenie zagadnienia proroków według bardziej lub mniej umownej historycznej kolejności pojawiania się ich w dziejach zbawienia. Inni preferują klucz kanoniczny, przewidujący analizowanie obecności i działalności biblijnych proroków zgodnie z ustaloną sekwencją ksiąg w kanonie Pisma Świętego. Niniejsza publikacja, jako kolejny w imponującym dorobku Autora leksykon biblijny, systematyzuje wiedzę o starotestamentalnych prorokach w porządku alfabetycznym. Poszczególne hasła nie ograniczają się jedynie do skrótowego omówienia życia czy orędzia danej postaci, jak to ma miejsce w większości analogicznych opracowań encyklopedycznych, ale zawiera również odnośne fragmenty świętego tekstu w pełnym brzmieniu. Umożliwia to czytelnikowi bezpośredni kontakt ze źródłem, bez potrzeby ciągłego kartkowania tekstu biblijnego. Cały Leksykon poprzedza obszerne wprowadzenie, będące rzeczową i wyczerpującą prezentacją zjawiska profetyzmu i jego znaczenia dla religii Izraela. Niewątpliwie niniejsze dzieło dostarcza sporej dawki solidnej wiedzy biblijnej i może stanowić cenną pomoc zarówno w specjalistycznym studium Pisma Świętego, jak i w jego osobistej lekturze spotkaniu z najważniejszą Księgą w dziejach ludzkości. dr Paweł Paszko OFMCap (biblista)

Encyklopedia wszystkich postaci Biblii jest nowym i poszerzonym wydaniem Leksykonu wszystkich postaci biblijnych, który ukazał się w nakładem Wydawnictwa PETRUS. Ukazuje bardzo wielobarwną mozaikę ludzi, dzieci Bożych, z których nie wszystkie okazały się godnymi tego imienia. To historia świętych i nieświętych, ale zawsze ukochanych przez Ojca. Księga ta jest próbą odpowiedzi na pytanie: Kim są postacie, które choć jeden raz zostały wspomniane na kartach Starego i Nowego Testamentu? Co mówi o nich Biblia, historia, archeologia, etnologia czy inne nauki? * Po co te poszukiwania? Poznanie postaci Biblii to nie tylko poznanie historii, interesującej niewielu. To poznanie przygody ludzi i narodów z Bogiem, prób odpowiedzi na Jego wezwanie lub ich zaprzeczenia, dróg wierności, niewiary i obojętności. Postacie Biblii mówią o różnym użytku ludzi z danej im i zadanej wolności, z przysługującego im prawa wyboru dobra lub zła, wielkości lub małości, pokazują różne drogi odpowiedzi na wezwanie Boże. Te postacie biblijne żyją nadal wśród nas i w nas. Warto im poświęcić więcej uwagi, gdyż historia doprawdy jest mistrzynią życia. Bez tego poznania nie może także być mowy o dialogu z Judaizmem i wielkim światem Islamu, którego korzenie sięgają o wiele głębej niż piąty wiek.

Postacie Biblii to setki tysięcy kobiet i mężczyzn wplecionych w opis historii zbawienia. Jednak tylko około trzech i pół tysiąca z nich zostało wymienionych z imienia. Są wśród nich postacie święte i grzeszne, wierne przymierzu i je zrywające. Są umierający za wiarę w jedynego Boga, jak i ci, którzy oddawali życie za Baalów i asztarty. Niektóre są jak anioł dobroci, inne zaś zdają się istnieć tylko po to, by krzyżować Boże plany, a może dlatego, aby ukazać, że moc w słabości się doskonali. Tak Bóg umiłował człowieka, że sam stał się człowiekiem, aby przywrócić mu godność. Dlatego postacie te mówią także o najwyższej godności człowieka, o jego powołaniu i możliwościach wolnej odpowiedzi na Bożą łaskę. Z racji godności swojej wszyscy ludzie, ponieważ są osobami, czyli istotami wyposażonymi w rozum i wolną wolę, a tym samym w osobistą odpowiedzialność, nagleni są własną swą naturą, a także obowiązani moralnie do szukania prawdy, przede wszystkim w dziedzinie religii. Obowiązani są też trwać przy poznanej prawdzie i całe swoje życie układać według wymagać prawdy. Tego zaś zobowiązania nie zdołają ludzie wypełnić w sposób zgodny z własną swą naturą, jeśli nie mogą korzystać zarówno z wolności psychologicznej, jak i wolności od zewnętrznego przymusu. A więc prawo do wolności religijnej ma fundament nie w subiektywnym nastawieniu osoby, ale w samej jej naturze. Dlatego prawo do owej wolności przysługuje trwale również tym, którzy nie wypełniają obowiązku szukania prawdy i trwania przy niej; korzystanie zaś z tego prawa nie może napotykać przeszkód, jeśli tylko zachowywany jest sprawiedliwy ład publiczny. (Sobór Watykański II, Deklaracja o wolności religijnej).