Andrzej Dobosz Volgorde van de boeken

Andrzeja Dobosza znają wszyscy miłośnicy kultowego filmu Rejs, gdzie zagrał pamiętnego Filozofa. Ale na koncie ma więcej ról, m.in. u Żuławskiego (Trzecia część nocy), Morgensterna (Trzeba zabić tę miłość), Łomnickiego (Poślizg), a nawet w serialu Stawiam na Tolka Banana. Od strony literackiej – że jest znakomitym felietonistą, uczniem Słonimskiego, Kołakowskiego i Kotta, kolegą po piórze (i nie tylko) Herberta, Jana Józefa Lipskiego i Giedroycia – zna go grupa mniej liczna, ale za to na wagę złota, bo oddana. Aby uzależnić się od pisarstwa Andrzeja Dobosza, celności spostrzeżeń, rzeczowości (wyrażonej np. informacjami o formacie, grubości i wadze książki), a także złośliwości, którą potrafi niuansować jak skalę szarości – potrzeba niewiele, praktycznie wystarczy przeczytać jego jeden felieton. Którykolwiek.Dobosz, z wykształcenia polonista i filozof, z życiowej konieczności kierownik literacki Ateneum, twórca indeksów książek naukowych i księgarz, publikował m.in. w „Życiu Literackim”, „Literaturze”, „Współczesności”, „Kulturze” (w latach 1974–2009 mieszkał w Paryżu), „Tygodniku Powszechnym” czy „Rzeczpospolitej”. W formie książkowej jego felietonistyczny dorobek dokumentują cztery zbiory: „Pustelnik z Krakowskiego Przedmieścia” (1993), „Generał w bibliotece” (2001), „Ogrody i śmietniki” (2008) oraz „Z różnych półek” (2014). Najnowszy tom, Dni powszednie niepospolitych ludzi i 99 innych felietonów, jest wydawnictwem jubileuszowym, które ukazuje się z okazji 85. urodzin Andrzeja Dobosza, to wybór stu najlepszych, najcenniejszych felietonów dokonany przez samego Autora. A prawdziwym crème de la crème wydawnictwa jest płyta DVD z wyborem telewizyjnych felietonów Andrzeja Dobosza z cyklów Spis treści i Z pamięci.

zy książki Henryka Sienkiewicza, Mirona Białoszewskiego, Andrzeja Stasiuka, Jerzego Stempowskiego, Jacka Dehnela, Leopolda Tyrmanda, Jarosława Iwaszkiewicza, Marka Nowakowskiego, Tadeusza Różewicza, Zbigniewa Herberta, Witolda Gombrowicza czyta się lepiej w łóżku, czy nad biurkiem? Siedząc albo stojąc? W podróży, gdzieś z dala od domu, czy odwrotnie, w zaciszu pokoju? Odpowiedzi na te pytania udziela znany z filmów „Rejs”, „Stawiam na Tolka Banana” i „Ryś” Andrzeja Dobosza, felietonista Polskiego Radia i dziennika „Rzeczpospolita”. Szkice Dobosza są tym cenniejsze, że dotyczą osób, zdarzeń i historii, które autor zna od środka, uczestniczył w nich, przyglądał im się z bliska albo dowiedział się o nich z pierwszej ręki. Dobosz tworzy własny gatunek refleksji nad książką. Dokładnie i rzeczowo, czasem tak samo sensualnie opisuje dzieła, ale zarazem nie zawsze i niekoniecznie trzyma się ściśle ich treści – z opisów możemy poznać wymiary, ba, ciężar nawet książki i uwagi typu: „nadaje się do czytania przy biurku”, „nie da się czytać w łóżku”. Pozwala sobie na różne anegdoty, historyjki, aluzje, pozorne odejścia od „aktu lekturowego”. Gdybym był zmuszony do określenia gatunkowo pisarstwa Andrzeja Dobosza o książkach, zapewne próbowałbym szukać terminów w rodzaju: „gawęda o sześciu lekturach”. Krzysztof Koehler

Teksty najwybitniejszego współczesnego polskiego felietonisty Andrzeja Dobosza stanowią swoistą kronikę życia inteligencji polskiej w okresie powojennym. Autor doskonale pamięta wydarzenia historyczne ostatniego półwiecza, umie oddać klimat minionych czasów sens wydarzeń, zachowania ludzi, istotę konfliktów, okoliczności publikacji różnych tekstów w prasie. Całość napisana piękną, elegancką polszczyzną, inkrustowana celną, dowcipną anegdotą.