Andrzejewska Anna Boeken

Najnowsze media cyfrowe i interaktywne technologie informacyjno-komunikacyjne, tworzące cyberprzestrzeń oraz świat wirtualny stwarzają wiele możliwości, ale także zagrożeń dla najmłodszego pokolenia. Mają one charakter dynamiczny i powszechny, a ich wymiar jest globalny. Dzieci i młodzież są najbardziej narażone na niebezpieczeństwa występujące w cyberprzestrzeni. Z tego też powodu istotne znaczenie ma poznanie przyczyn rozwoju tych zagrożeń, obecnego stanu oraz skutków w aspekcie wychowawczym. W tej sytuacji istotnego wymiaru nabierają wszelkie działania pedagogiczne, profilaktyczne oraz terapeutyczne podejmowane nie tylko w rodzinach, ale także w szkołach oraz innych placówkach oświatowych. Prezentowana monografia jest pracą interdyscyplinarną łączącą wiedzę pedagogiczną, psychologiczną oraz społeczną. Książka podejmuje w swych treściach nowy obszar, w dużej mierze nie rozpoznany na gruncie środowiska oświatowo-wychowawczego. W szczególności rodzice i nauczyciele nie mają świadomości bezpieczeństwa dzieci w cyberprzestrzeni. Nie potrafią diagnozować różnorodnych zagrożeń tam występujących i im przeciwstawiać. W publikacji przedstawione zostały przyczyny, objawy oraz skutki zagrożeń cyberprzestrzeni dla dzieci i młodzieży. Omówiono działania edukacyjne i profilaktyczne w środowiskach oświatowo-wychowawczych w tym obszarze.

Publikacja została podzielona na dwie części. Pierwszą, pod tytułem Przestrzeń wirtualna w perspektywie pedagogicznej, poświęcono edukacyjnym aspektom cyberprzestrzeni. Swoje analizy prezentują w niej zarówno wybitni naukowcy, od wielu lat specjalizujący się w badaniu różnorodnych zjawisk edukacyjnych w cyberprzestrzeni, jak i debiutujący, młodzi badacze. Część tę otwiera wprowadzający w temat artykuł naszego autorstwa pod tytułem Nowa rola nauczyciela i ucznia w zmieniającej się przestrzeni cyfrowej. Zastanawiamy się w nim nad kwestią przeobrażającego się znaczenia i miejsca tych dwóch najważniejszych podmiotów edukacyjnych z perspektywy cywilizacyjnej. Problematykę tę kontynuuje Katarzyna Borawska-Kalbarczyk w opracowaniu zatytułowanym Uczeń w pułapkach cyfrowej infosfery od informacji do wiedzy i mądrości. Autorka przedstawia wyniki prowadzonych przez siebie badań, które wskazują na potrzebę modernizacji procesu kształcenia, co ma umożliwić wzmacnianie kompetencji informacyjnych uczniów prowadzących do samodzielnego budowania wiedzy. W kolejnym artykule, zatytułowanym Kształcenie w społeczeństwie sieci, Rafał Głębocki porusza problem dostosowania procesów i modeli kształcenia do wymagań współczesności. Wskazuje także na konieczność uwzględnienia w nich tematyki zagrożeń wynikających z wykorzystania technologii informacyjnych. Artykuł czwarty, zatytułowany Cyberprzestrzeń w nauczaniu, jest wprowadzeniem w praktykę dydaktyczną. Olga Pawłowska prezentuje w nim zalety i zagrożenia, jakie dla procesu nauczania stwarza cyberprzestrzeń, oraz wyniki swoich pilotażowych badań, ukazujących nastawienie studentów do e-edukacji. Autor kolejnego tekstu, Józef Chwedorowicz, przedstawia wyniki badań własnych, nawiązujących do badań prof. Philipa G. Zimbardo nad używaniem pornografii przez młodych mężczyzn. W dalszej części analizy prezentuje metody powstrzymania konsumpcji pornografii przez młodzież. Kamila Jakubczak-Krawczyńska w artykule zatytułowanym Demokracja medialna i demokracja sondażowa a opinia publiczna. Problematyka relacji we współczesnym społeczeństwie informacyjnym omawia zagadnienia dotyczące sondowania opinii publicznej oraz zwrotnego wpływu wyników sondaży na kształtowanie tych opinii. Następne opracowanie, pod tytułem Media cyfrowe jako narzędzie doskonalenia kompetencji personelu medycznego, autorstwa Jolanty Jancewicz, poświęcone jest problemowi dynamicznego postępu nauk medycznych, co wymaga od pracowników świadczących usługi w sferze ochrony zdrowia stałego rozwoju zawodowego. Autorka omawia także pojęcie i istotę zawodów medycznych, znaczenie mediów cyfrowych i ich zastosowanie w dydaktyce, medyczne platformy edukacyjne oraz e-learning w ochronie zdrowia. Pierwszą część książki zamyka tekst Moniki Krupy pod tytułem Współczesna relacja mistrz uczeń, poruszający problem kształtowania tego rodzaju relacji, a także rozpoznawania zaburzeń poznawczo-intelektualnych u dzieci oraz właściwej reakcji na ich objawy. Druga część publikacji, zatytułowana Indywidualny i społeczny wymiar zagrożeń przestrzeni wirtualnej, stanowi refleksję na temat społeczno-edukacyjnych uwarunkowań funkcjonowania młodego pokolenia w świecie wirtualnym. Rozważania te rozpoczyna Bożena Matyjas, która w swoim artykule zatytułowanym Nowe formy uzależnień młodzieży w świecie wirtualnym wskazuje na nowe uzależnienia, takie jak: siecioholizm, zakupoholizm online oraz fonoholizm.