Autobiograficzna książka Borysa Sokołowa (1911-2001) to obraz losów „maleńkiej ludzkiej molekuły w gigantycznej wojennej zawierusze”. Wyobrażenia oficera rezerwy szybko weryfikuje niełatwe zadanie, jakim jest dowodzenie baterią artylerii na drogach odwrotu 1941 roku i walki na przedpolach Leningradu, gdzie we wszechobecnym bałaganie nikt nie wie nawet, jak wygląda wróg i gdzie się znajduje. Ale to tylko początek wojennej drogi Sokołowa. Przyjdzie mu poznać niemieckie obozy jenieckie, pracować na polach i w kopalniach, patrzeć na bombardowane miasta Rzeszy i, przede wszystkim, walczyć o przetrwanie. Wspomnienia autora, jako jedne z nielicznych, obejmują także okres po wyzwoleniu i niezwykle barwnie przedstawiają rozbójniczo-tułacze życie byłych radzieckich jeńców wojennych w strefach okupacyjnych państw zachodnich, nieodparcie kojarzące się z kozacką swobodą na Dzikich Polach, która jednocześnie stawia tysiące „ludzi radzieckich” przed nieuchronnością często tragicznego wyboru: zostać na zachodzie czy wrócić do ojczyzny proletariatu? Posmakować wolności czy mieć nadzieję, że uda się przecisnąć przez sito obozów filtracyjnych NKWD? Sugestywna i plastyczna relacja, często równie dowcipna, co fatalistyczna, skrywa jednak ogromny ładunek emocjonalny. To niezwykle odważna i wręcz brutalna w swej szczerości opowieść. Autor nie tylko nie ucieka przed opisami własnych wyborów, ale przede wszystkim nie ocenia i nie piętnuje postaw innych ludzi. Zadziwiające, ale we wspomnieniach Sokołowa nie ma nienawiści – niewielu potrafi tak pisać. To obowiązkowa lektura dla tych, którzy nie boją się zajrzeć w słowiańską duszę.
