Jerzy Giedroyć Boeken

Obfita korespondencja redaktora paryskiej Kultury Jerzego Giedroycia z Wacławem A. Zbyszewskim (19031985), jednym z najwybitniejszych umysłów powojennej emigracji, doskonałym publicystą i świetnym radiowcem, to lektura fascynująca i pouczająca. Zbyszewski z całą szczerością dzieli się z przyjacielem swymi troskami bezdomnego emigranta, zmuszonego do ciągłej walki o byt, krytycznymi i często bezwzględnymi sądami o rodakach, ale też przenikliwymi analizami procesów społecznych i politycznych. Niektóre jego uwagi i przemyślenia dotyczące polskich losów okazują się zdumiewająco trafne i wciąż aktualne.

Trzecia część korespondencji Jerzego Giedroycia z Czesławem Miłoszem obejmuje listy z ostatniego ćwierćwiecza ich znajomości aż do śmierci Redaktora i jest świadectwem trudnej przyjaźni dwóch wielkich indywidualności. Jak w poprzednich tomach, znajdujemy tu komentarze i opinie o bieżących wydarzeniach politycznych i literackich, a także rozważania ogólniejsze - na tle wielkich przemian w Polsce i na świecie.

Trzy tomy korespondencji Giedroycia i Mieroszewskiego są kontynuacją serii wydawniczej Archiwum „Kultury” upowszechniającej źródłowebadania związane z dziejami paryskiej „Kultury” oraz Instytutu Literackiego w Maisons-Laffitte. Ta niezwykle żywa i przykuwająca uwagę wymiana listów między Redaktorem i czołowym publicystą „Kultury” jest źródłem informacji na temat kształtowania się i ewolucji poglądów, starć ideowych i klimatu opinii dominujących w kręgu „Kultury”. Daje nam możliwość spojrzenia niejako za kulisy wielu kluczowych wydarzeń najnowszej historii Polski i emigracji.

Kolejny tom zainicjowanej przez Jerzego Giedroycia serii publikacji źródłowych do dziejów paryskiej KULTURY. Lektura podstawowa dla wszystkich zainteresowanych nie tylko historią emigracji po 1939 roku, dziejami inteligencji polskiej XX wieku, ale też życiem i twórczością Stanisława Vincenza, wybitnego pisarza (autora cyklu epickiego Na wysokiej połoninie), badacza kultury i obyczaju Huculszczyzny, filozofa i tłumacza.

Pierwszy z trzech tomów korespondencji Jerzego Giedroycia i Józefa Czapskiego obejmujący listy z lat 1943-1948 świadectwo przyjaźni, współpracy iprzywiązania, ilustrujące wojenne i emigracyjne losy Autorów, okoliczności powstawaniaInstytutu Literackiego i Kulturyoraz książki CzapskiegoNa nieludzkiej ziemi,bezprecedensowegoaktu oskarżenia sowieckiego totalitaryzmu. Listy ukazują się w serii Archiwum KULTURY

Znajomość Jerzego Giedroycia i Aleksandra Bocheńskiego trwała ponad 70 lat ich losy splatały się w wyjątkowy sposób. Przedwojenni przyjaciele, których połączyła idea silnej Polski, egzamin z politycznej dojrzałości zdawali w tragicznych czasach wojny i komunizmu. Wybrali radykalnie odrębne drogi. Bocheński pozostał w kraju i po wojnie stał się jednym z kluczowych przedstawicieli opcji ugodowej. Jego Dzieje głupoty w Polsce stanowią przykład klasycznego manifestu realizmu politycznego. Giedroyc założył na emigracji Instytut Literacki, a jego Kultura stała się najważniejszym ośrodkiem polskiej myśli niezależnej. Jednak związki nie ustały, prowadzili dialog, zachowali przyjaźń, którą spajała pamięć o poległym pod Ankoną Adolfie Bocheńskim. Ich trwająca 60 lat, często zamierająca na lata, listowna rozmowa symbolicznie ukazuje tragizm polskich losów, a przede wszystkim tragizm politycznych wyborów. Przede wszystkim jest to jednak unikalne świadectwo wzajemnego szacunku; historia przyjaźni w cieniu polityki, ale także i polityki w świetle przyjaźni.