Tomasz Grzywaczewski Boeken

Od slunečnicových polí Podněstří k minovým polím Doněcka provádí autor čtenáře v knize Hranice snů. Neuznávané státy na území bývalého Sovětského svazu, jako je Náhorní Karabach, představují časované bomby, jejichž konflikty mohou kdykoli znovu propuknout. V těchto oblastech, od Podněstří přes Abcházii a Jižní Osetii až po Doněckou a Luhanskou republiku, umírali a prchali civilisté, vládla etnická nenávist a budoucnost je nejistá. Některé konflikty jsou zapomenuty, jiné jsou na denním pořádku zpráv, a skutečné smíření se zdá být v nedohlednu. Autor popisuje, že kniha je výsledkem jeho cestování po postsovětských neuznávaných státech v letech 2014–2016. Každá výprava zachytila konkrétní místo a historický moment, v němž tyto republiky-nerepubliky existovaly. Tyto oblasti procházejí násilnými a krutými proměnami. Například v roce 2015, kdy navštívil Náhorní Karabach, netušil, že o rok později dojde k eskalaci konfliktu. Když byl na frontě u Doněcku, sledoval počátky dlouhodobé války zaměřené na vyčerpání Ukrajiny. Když kniha dorazí k čtenářům, situace v těchto zemích může opět změnit. Přesto je to především vyprávění o lidech, kteří se se mnou podělili o hranice svých snů čtvrt století po pádu sovětského impéria.

Tu nie ma prostych historii i prostych odpowiedzi na trudne pytania. Tu zawsze żyje się niepewnie, coś każe siedzieć na walizkach i spać z otwartymi oczami. To miejsce dobre dla przemytników, uciekinierów i starców. Chociaż tej granicy od dawna już nie ma, życie nadal toczy się przygranicznym rytmem. Granica ciągle tkwi w głowach i we wspomnieniach zarówno tych, którzy nie dali się wypędzić, jak i tych, których dawno wypędzono. Wymazana granica Tomasza Grzywaczewskiego to reporterska wyprawa wzdłuż granic II RP od Kaszub, przez Wielkopolskę, Śląsk, Bieszczady, po Kresy Wschodnie, Mazury i Pomorze. Autor odnajduje ostatnich pamiętających przedwojenne granice i ich znikanie nad Bałtykiem, na Śląsku Cieszyńskim, w wioskach Bojkowszczyzny, wysiedleńców z akcji Wisła, ocalonych z rzezi na Wołyniu, mieszkańców dawnych rubieży Polski na Huculszczyźnie, Pokuciu, Polesiu, nad Dźwiną i na krańcach Litwy. Opowieść o tym, jak dziś żyje się przy nieistniejącej granicy, snują także nieliczni dobrowolni strażnicy pamięci oraz młodzi, którzy pragną żyć jak w XXI wieku przystało, ale którym brzemię pogranicza na to nie pozwala. Zrealizowano w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.