Jerzy Ilkosz Boeken

Breslau/Wroclaw, Europäische Kulturhauptstadt des Jahres 2016, war in den ersten Jahrzehnten des 20. Jahrhunderts ein Zentrum der Architekturmoderne, das heutige Besucher fasziniert. In den damals entstandenen Bauten und Entwürfen spiegelt sich die von raschem Wandel und vielfältigen Einflusssträngen geprägte Architekturgeschichte jener Jahre wider. Bedeutende Architekten waren über längere Zeit oder an einzelnen Projekten in Breslau tätig, unter ihnen Max Berg, Hans Poelzig, Ernst May, Erich Mendelsohn oder Hans Scharoun. Die Personenkonstellationen vor Ort ließen eine Kulturszene mit Innovationspotential und internationaler Resonanz entstehen - die damals an der Peripherie des Deutschen Reiches liegende Hauptstadt Schlesiens war alles andere als provinziell. 1933 verließen viele Kulturschaffende die Stadt, einige wählten den Weg ins Exil. Zur Neugestaltung der Gauhauptstadt Breslau entwickelte Werner March in Hitlers Auftrag gigantomanische Pläne, deren Realisierung einen großflächigen Abriss historische Bausubstanz bedeutet hätte. Andererseits zeichnen sich personelle und ideelle Kontinuitäten zwischen Weimarer Republik und NS-Zeit ab, die hier erstmals den Blick genommen werden.

Książka, która towarzyszyła wystawie zorganizowanej w 2005 roku przez Muzeum Architektury we Wrocławiu, przedstawia historię kształtowania Terenów Wystawowych na Szczytnikach oraz genezę powstania Hali Stulecia - przełomowego dla historii architektury XX wieku dzieła Maxa Berga, jedynego wrocławskiego obiektu wpisanego na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Hala Stulecia od momentu powstania uznana za jeden z najbardziej znaczących symboli miasta i wyjątkowy przykład architektury modernistycznej. Decyzja o budowie Hali Stulecia zapadła w czerwcu 1911 roku. Jej otwarcie, na które przybył następca tronu cesarskiego, odbyło się 20 maja 1913 roku. Trudno przecenić wrażenie, jakie Hala Stulecia, uznana przez wielu badaczy za kamień milowy w historii architektury najnowszej, wywarła na współczesnych jej odbiorców. Teoretycy i krytycy architektury zwracali uwagę na rozpiętość kopuły Hali, większą od skali wszystkich powstałych wcześniej kopuł budowli historycznych (Panteon, Hagia Sophia czy Bazylika św. Piotra), podkreślali odkrywczość konstrukcji i rewolucyjne zastosowanie nowych materiałów.