Polska i Niemcy Blaski i cienie tysiącletniego sąsiedztwa

Fakt, że Polska w XVIII w. w podnoszeniu się zgasła, miał dla Polak�w dwie konsekwencje: optymistyczną i pesymistyczną.Optymizm wiązał się z ich zdolnością do podjęcia reform wewnętrznych.Pesymizm ze stosunkiem do sąsiad�w, kt�rzy rozdrapali odradzający się kraj.Upadek państwa, związane z tym poczucie niesprawiedliwości dziejowej i rozczarowanie Europą, w kt�rej niewielu zaprotestowało przeciw rozbiorom, tłumaczą podejście Polak�w do przeszłości i sąsiad�w aż po dziś dzień: przypływy optymizmu i pesymizmu, internacjonalizmu i nacjonalizmu, demokratycznego otwarcia i wąskiej ksenofobii, og�lnoludzkiego mesjanizmu i skupienia się na sobie w ramach idei egoizmu narodowego.