Wysiedleni. Akcja Wisła 1947

Meer over het boek

Krzysztof Ziemiec, dziennikarz TVP1, autor licznych wywiad�w, publikacji prasowych i pozycji książkowych�? w latach 80 jako młody chłopak wielokrotnie wyprawiał się z plecakiem w Bieszczady. Zdołał wtedy jeszcze na własne oczy zobaczyć resztki zburzonych malutkich cerkwi czy nadpalone i opuszczone przed laty chałupki albo leśne zapomniane cmentarze z innymi�krzyżami i napisem Kładowiszcze. To w�wczas od miejscowych i innych podobnych nam g�rskich łazik�w dowiedział się o mieszkających tam przed laty Ukraińcach, Łemkach i Bojkach i tym co działo się w tej okolicy tuż po wojnie ?�czyli o Akcji Wisła, kt�ra zmusiła ludność ukraińską albo polską, ale należącą do kościoła prawosławnego, do opuszczenia ich rodzinnej ziemi.Akcja wysiedlania ludności ukraińskiej z południowo-wschodniej Polski rozpoczęła� o świcie 28 kwietnia 1947 r. i trwała około trzech miesięcy. Działania prowadzone były często w spos�b brutalny i bezwzględny. W ciągu kilku miesięcy na Ziemie Zachodnie i P�łnocne przymusowo przesiedlono ponad 140 tys. Ukraińc�w. Operacja wyw�zki przebiegała zazwyczaj w spos�b dość brutalny i bezwzględny. Ludność zmuszana była do opuszczania swoich dom�w w ciągu 2-3 godz. Wysiedlone wsie rabowano, a często p�źniej też palono albo zasiedlano przez nowych osadnik�w. Tak aby nikt już nie m�gł tam wr�cić.Bezpośrednim pretekstem dla rozpoczęcia deportacji stało się zastrzelenie 28 marca 1947 w okolicy Baligrodu wiceministra obrony narodowej gen. Karola Świerczewskiego. Wobec zamieszkujących południe Polski Ukraińc�w zastosowano�zbiorową odpowiedzialność. Krzysztof Ziemiec oddaje pieczołowicie relacje spotkanych świadk�w ? bohater�w tamtych wydarzeń, do kt�rych docierał nie tylko na terenie południowo-wschodniej Polski, ale także na Warmii, Mazurach, Pomorzu, gdzie już zostali. Ich wspomnienia, dziś po 70 latach, są wciąż poruszające. Autor nie pr�buje ani moralizować, ani oceniać politycznie decyzji �wczesnych komunistycznych władz. Jak i motyw�w kt�rymi kierowali się zar�wno oni, jak i walczący tuż po wojnie z Polakami członkowie band UPA. W swoich reporterskich opisach historii konkretnych os�b pokazuje natomiast, jak bardzo skomplikowana po wojnie stała się sytuacja na Południu kraju, a zarazem jak mało istotna dla�rządzących była wielka krzywda konkretnych rodzin i często zupełnie niewinnych ludzi. Jak bardzo poprzez zastosowanie bezwzględnie zbiorowej odpowiedzialności, zniszczono też bezpowrotnie kulturową i etniczną r�żnorodność południowo-wschodniej Polski. Jak bardzo do dziś ta rana dla wielu jest niezabliźniona.