Pomiędzy końcem i apokalipsą

Meer over het boek

Bohaterem książki jest „Herbert metafizyczny”, „wygnany arkadyjczyk” biorący odpowiedzialność za rzeczywistość, w której rozegrał się metafizyczny dramat, tytułowy „koniec”. Podstawową metodą badawczą jest tu interpretacja tekstu, a dominującą perspektywą – poetyka. Autorka stara się ukazać zasadę organizującą świat poetycki Herberta: „dośrodkowe” ciążenie charakterystycznych dla tej poezji antynomii oraz współistnienie sprzeczności w obszarze paradoksu. Kwestią kluczową jest poetycka wyobraźnia, ujęta jako sfera obrazowania syntetyzująca elementy świata przedstawionego w relacji do metafizycznych aspektów egzystencji, te natomiast dają się uchwycić w odniesieniu do tradycji filozoficznej i literackiej. Zarysowując horyzont tej twórczości jako swoisty pejzaż kultury, autorka pokazuje, że „metafizyczne” przemawia u Herberta głosami wielkich twórców, figur orientacji aksjologicznej i estetycznej, jakimi są Eliot, Rilke, Hölderlin oraz Nietzsche. Trzy pierwsze z wymienionych nazwisk zakreślają potrójny horyzont intertekstualny i wyznaczają wierzchołki metafizycznego trójkąta, na których wspiera się refleksja poety: liryczno- elegijny (Rilke); ascetyczny, sprzężony z imperatywem etycznym (Eliot) oraz religijno-obrzędowy (Hölderlin). Myśl Nietzschego natomiast okazuje się istotna dla religijnego wymiaru poezji Herberta.